‘Dit werkt zo goed voor onze leerlingen’

“Hand in hand met clown Silly komt een van onze leerlingen de aula binnen voor de voorstelling. Een meisje met down en autisme dat niet praat. Ze kan wel goed contact maken, maar zodra ze iets spannend vindt, vlucht ze. En dat is precies wat er gebeurt. Silly laat haar hand los en het meisje loopt weg. Jammer, denk ik.

Maar dan is het meisje ineens terug. Het verrast me. Nog verbaasder ben ik als ik haar even later naast Flip zie zitten. Neus aan neus, het meisje kijkt alsof ze in hem wil kruipen. Ik zie blijdschap, een echte connectie.

We hebben op onze school ongeveer zestig zeer moeilijk lerende leerlingen tussen de 12 en 18 jaar met een IQ van rond de 55, die sociaal en emotioneel op laag niveau functioneren. Silly, Flip en Pop komen hier regelmatig langs met de voorstelling ‘Speel je mee?’. Vooraf ga ik altijd langs bij de groepen om de spanning te meten. Als ze het “hmmpa, hmmpa, hmmpa” van de clowns op de gang horen, zie je de onrust even stijgen. De kinderen hummen, bewegen, klappen. Maar zodra de clowns in beeld zijn, worden ze direct gevangen door wat ze zien.

De CliniClowns zijn hier de hele dag en spelen de voorstelling drie keer. We halen de hoog en laag niveau leerlingen uit elkaar, omdat beide groepen een andere aanpak nodig hebben. Leerlingen van laag niveau zijn lichamelijker. Ze willen meer contact, houden graag een hand vast. Die van hoog niveau gaan wat moeilijker uit hun stoere ‘ik ga echt niet naar de clowns’-houding.

De CliniClowns moeten scherp zijn; wie is makkelijk toegankelijk, wie kruipt in zijn schulp, wie moet ik vooral met rust laten, aan wie mag ik ‘trekken’? Dat soort afwegingen maken ze de hele tijd. Ze zijn ongelooflijk goed op elkaar ingespeeld. CliniClown Silly zet de lijn uit en zorgt voor orde, Flip gooit de boel weer om. Er gebeurt altijd veel tijdens zo’n voorstelling, maar tegelijkertijd blijft het een rustige setting, echte chaos wordt het nooit. Dat komt ook doordat de clowns niet door elkaar heen spelen. Onderweg nodigen ze onze leerlingen vrijblijvend en subtiel uit om mee te doen.

Voordat de clowns beginnen, bespreek ik een van onze leerlingen met ze. Een meisje van 17 met autisme dat nooit zomaar mensen toelaat. Ze heeft veel tijd nodig om een relatie met je op te bouwen. Zal het Silly, Flip en Pop lukken om haar bij het spel te betrekken, in beweging te krijgen? Ze zag de voorstelling al een keer eerder. Zal dat helpen?

De clowns zijn koud binnen of Silly ligt op de grond op haar rug, pal voor de voeten van het meisje dat voorovergebogen op een stoel zit. Silly herhaalt steeds haar naam en creëert zo een veilige omgeving. Het meisje tikt tegen Silly's neus. Flip en Pop beginnen spullen uit de bolderkar over Silly heen te gooien. Zo betrekken ze de rest van de groep erbij. Sommigen doen mee met de gekkigheid, terwijl de veilige setting voor het meisje in stand blijft.

Ik vind het magisch. Dit werkt zo goed bij onze leerlingen, niets moet en alles mag. Op hún moment.”