Het plezier van de verbeelding

“Soms kruipt CliniClown Bop in de huid van een koe, dan weer is hij een hond, een nogal onopgevoede labrador. Soms ook is hij arts, of juist patiënt. Bop leeft half in de werkelijkheid en half in de verbeelding. Hij zet graag een ziekenhuiskamer op stelten, in de kleine ziekenhuizen waar ik werk kan ik gelukkig een potje breken. De verpleegkundigen doen zelfs vaak mee. Laatst hadden mijn clownsmaatje en ik een springtouw mee, we waren wel een kwartier lang aan het touwtjespringen in de gang, passanten kwamen langs, artsen verpleegkundigen, iedereen sprong even. En afgelopen week hebben we een bed gepakt, mijn clownsmaatje ging erin liggen. Ik reed een kamer in: ‘Zo, een nieuwe patiënt, succes ermee.’ Dat is genieten.

Als Bop speel ik in twee kleine ziekenhuizen in Gouda en Den Haag. Al op jonge leeftijd ontdekte ik het clownsvak, in mijn jeugd heb ik twee opleidingen op het gebied van clownerie gevolgd in Frankrijk. Ik ben ook pedagoog, ik werkte in de hulpverlening tot ik de kans kreeg beroepsclown te worden. Ik werd in 2016 aangenomen bij CliniClowns.

Dit vak is een mooie combinatie van pedagogiek en clownerie. Ik speel vooral voor kinderen in het ziekenhuis. Dat je in benarde momenten toch plezier kan brengen voelt als een voorrecht. Ik mag zo’n kamer binnenstappen en in zo’n intieme situatie van betekenis zijn, spel brengen in een situatie waarin doorgaans weinig wordt gespeeld.

In het ziekenhuis lag een meisje op bed, er hing een grote tekening aan de wand. Ze had de bacterie in haar buik getekend. Haar moeder vertelde over haar behandeling, wij speelden die na met de tekening. We pakten een naald, die brachten we aan in de tekening. 'Au!' riep mijn maatje hard. Ik was opeens een arts, het werd een mooie scène. We voerden uit wat de moeder vertelde over het hele ziekteproces. Toen we binnenkwamen, had het meisje duidelijk buikpijn, maar toen we klaar waren was de pijn verdwenen, die vervelende situatie was met spel omgetoverd in plezier en humor.

Op een ander moment kwamen we binnen bij een meisje dat de avond ervoor was aangereden, de dader was doorgereden. De sfeer: gespannen, ze lag met haar voet omhoog, strakke gezichten. Haar moeder vertelde wat ze had meegemaakt. Mijn collega en ik transformeerden langzaam tot twee politieagenten die de zaak inventariseerden. Op naar de plaats delict dus. Mijn collega speelde het meisje, ik werd doorrijder en we speelden het ongeluk na op een komische manier. Het meisje lag dubbel van het lachen, de sfeer werd steeds losser. Tijdens het spel probeerde ze zelfs overeind te komen om alles goed te volgen.

Haar moeder zei later dat dit haar dochter beter had geholpen dan een sessie bij de psycholoog. Ons doel was niet om mee te helpen aan een stukje verwerking, het was wel een mooi neveneffect. Dat vind ik persoonlijk ook het mooiste aan het werk voor CliniClowns: door spel een bijdrage leveren aan de verwerking van iets naars. Zoals die keer dat we bij een meisje waren dat voor haar behandeling een zuurstofmasker op moest. Ze vond dat akelig, maar met muziek en spel konden we haar zo afleiden dat ze die behandeling toch toestond en ontspande.

Ik zou het mooi vinden om in samenwerking met de medisch-pedagogisch hulpverleners vaker in lastige situaties te spelen, in de spreekkamer, in de gipskamer. Zo speelden we eens bij een jongen die erg boos was, hij had pinnen in zijn lijf en was er vanuit gegaan dat die eruit gehaald werden, maar dat gebeurde niet. In ons spel refereerden we losjes aan die situatie. Zodra we klaar waren en wegliepen begon hij meteen te vertellen wat hij had meegemaakt en waarom hij zo boos was. De hulpverlener zei: ‘Jullie scène was het begin van zijn verwerkingsproces.’”