‘Ogen die opengaan of een kleine glimlach, zo waardevol’

“Het is rustig in de woonkamer, de meeste bewoners zitten aan tafel of in een stoel. Verzonken in gedachten. Op de gang klinkt muziek, hier en daar zie ik al een kleine reactie. Wat is dit? En dan komen de clowns binnen. Een man kijkt op, verbaast zich hardop over de grote broek van Zabor. Zabor kijkt omlaag, wat is er met zijn broek? Hij maakt zijn bretels los en geeft ze aan zijn maatje. Zo beter? De broek zakt natuurlijk meteen af. Hij sjort de boel snel omhoog. De bewoners schateren, een spel ontstaat.

Ik werk als medewerker welzijn en activiteiten bij verpleeghuis De Hofstede in Twello. Er wonen hier dertig mensen met dementie. Sinds een jaar of vier komen onze vaste CliniClowns Sjors en Zabor een keer in de maand langs. We beginnen altijd met een voorgesprekje waarin ik wat informatie deel. Wie zit vandaag misschien niet zo goed in zijn vel, zijn er nieuwe bewoners die nog moeten wennen?

Daarna gaan de clowns een voor een de woonkamers af. In elke ruimte zie je een ander spel ontstaan, Sjors en Zabor hebben geen vastomlijnd plan, maar spelen in op wat er in het moment gebeurt. Een vrouw is bijvoorbeeld gefascineerd door de rode neuzen en wijst dan naar haar eigen neus. De clowns zetten een neus bij haar op, ze straalt. Het lijkt niets bijzonders, maar die kleine interactie is al zo bijzonder. Simpel, maar tegelijkertijd intens.

Ik vind de manier waarop Sjors en Zabor maken met de bewoners geweldig. We hebben een nieuwe bewoonster op de afdeling, ze is wat stilletjes, maar als de clowns er zijn komt ze los. Ze begint te kletsen, lachen en zingt een deuntje mee. Dat is prachtig om te zien.

De CliniClowns vergeten niemand. Bewoners die verzonken in hun eigen wereld aan tafel blijven zitten? Even ernaast zitten, een hand op een arm, zodat iedereen zijn momentje heeft. De reacties zijn soms klein, ogen die opengaan, een glimlach. Allemaal heel waardevol.

Een dochter van een van onze bewoonsters vertelde laatst dat haar moeder die clowns helemaal niets vindt. Daarna kwam ze toevallig op bezoek toen de clowns er net waren. Om het hoekje van de woonkamer gluurde ze naar haar moeder. Daar zat ze, een en al lach, stralend op te gaan in het spel. Die dochter was zo verbaasd, dit had ze niet verwacht.

Ik herken wat ze doen, want ik werk op dezelfde manier: wat zie ik, wat voel ik, wat kan ik voor iemand betekenen? Soms is het hilarisch en uitbundig, maar de clowns voelen goed aan wanneer ze een stapje terug moeten doen. Dan ontstaan kleine warme momenten, die net zo ontroerend zijn.

Na elk bezoek van CliniClowns zet ik foto’s op het familienet, een site die we gebruiken om bijzondere momenten met de families te delen. Daar krijgen we mooie reacties op. Mensen die hun vader of moeder, opeens met een stralende lach zien. Wij zijn heel blij dat de clowns al jaren langskomen en hopen dat ze nog lang zullen blijven komen. Zij maken het verschil op een dag.”