‘De kinderen ervaren dat anders zijn niet erg is’ 

De Professor Waterink West geeft onderwijs aan kinderen van 4 tot 7 jaar die door een complexe leer- of gedragsstoornis moeite hebben met functioneren op de basisschool en/of in de thuissituatie. Op elke school kom je om te leren en je te ontwikkelen. Maar er is een groot verschil: door hun complexe leer- en gedragsstoornissen is leren extra moeilijk. In het spel van de CliniClowns draait het even niet om leren, maar om spelen. Joosje: “De kinderen ervaren dat anders zijn niet erg is. Een fantastisch moment, elke keer weer.”

“Wij hebben als volwassenen zoveel voor kleuters en jonge kinderen bedacht”, vertelt Joosje verder. “Ze móéten leren tellen, spellen, schrijven. Terwijl zij willen rennen, moeten ze van ons stilzitten. Dat ervaren zeker de kinderen op deze school als een intense druk. Door hun autisme of leerproblemen voelen ze dat ze anders zijn en veel dingen niet kunnen die we wel van ze verwachten.” 

Riska vult aan: “Maar ook wij, de CliniClowns, kunnen heel veel dingen niet. Dat is een enorme herkenning.” Zij speelt al 22 jaar als CliniClown Toef en kent de kinderen op deze PI-school in Amsterdam inmiddels goed. “Kinderen met autisme of andere gedragsproblemen horen de hele dag: 'Niet raar doen!' Dat herkennen bij de clowns en ervaren dat je toch oké bent, is zo bevrijdend.”  

“Dan stapt Riska als clown Toef het spellokaal binnen met een bezem”, vertelt Joosje. “Maar ze komt niet door de deur, want ze houdt de bezemsteel verticaal vast. Daar begint het gestuntel. Ze draait, duwt en probeert. Er is gedoe en ze blijft maar onhandig doen. Precies wat onze kinderen dagelijks meemaken; ze proberen, duwen en raken gefrustreerd. Ze neigen naar opgeven, net als Toef.”

“En ineens staat een van de kinderen op; ze gaat Toef helpen”, vertelt Riska. “En dan lukt het! Toef komt toch met bezemsteel en al binnen. Ze staat stralend in de klas. Succes! In zo’n spelmoment raken we ineens een emotie die heel herkenbaar is. ‘Wat doe je toch moeilijk’, zegt mijn clownsmaatje tegen mij. Of: ‘Wat doe je raar, je moet wel netjes doen.’ Je voelt pure herkenning door de groep gaan. Helemaal als we zeggen: ‘Nou en? Dan bén ik maar moeilijk!’ We laten zien dat we, ondanks alles, succes en plezier hebben.”

Kinderen doen opeens dingen die de leerkrachten enorm verrassen. Stille kinderen die ineens iets durven te zetten tegen de clowns en meedoen met het spel. Hele wilde kinderen die rustig en vol concentratie kijken naar de CliniClowns. Het kind dat ‘rondfladdert’ en altijd is afgeleid, reageert precies op het juiste moment en had dus alles echt wel in de gaten.

Rifka merkt juist op deze school meer dan ooit de impact van het spel van de CliniClowns: “Ik zie de kinderen en wie zij zijn, ze doen ertoe. Onze houding zorgt ervoor dat ze kunnen spelen en bloeien op hun eigen manier en eigen moment.” Joosje beaamt dit: “Het spel is zo belangrijk. Door spel groeit het zelfvertrouwen van kinderen, door ze zelf de wereld te laten ontdekken. Aansluiten bij de interesses van de kinderen en hun initiatieven.”  

“Dat jullie hier elke week zijn, heeft maar één nadeel: we kunnen jullie echt nooit meer missen”, zegt Joosje tegen Riska. Riska lacht: “Haha! Klopt, want wij zijn hún clowns.”