Het CliniClowns-effect

De eerste twee clowns speelden in 1993 in het Emma Kinderziekenhuis in Amsterdam, op initiatief van professor doctor Voûte (hoofd afdeling kinderoncologie). In 2022 werkten 101 professionele clowns voor CliniClowns. De impact van hun werk blijkt uit verhalen van kinderen die een CliniClown op bezoek kregen én de ervaringen van ouders, artsen, andere zorgprofessionals en familie van mensen met dementie. Steeds meer zorginstellingen vragen om inzet van de clowns, als professionele aanvulling op de (medische) zorg. 

In ziekenhuizen & instellingen
Je goed voelen zit niet alleen in je lijf, het zit ook tussen je oren. Daarom is naast goede medische zorg ook aandacht voor het welzijn nodig. In overleg met artsen en verpleegkundigen krijgt elk kind persoonlijk bezoek. De clown stemt het spel precies af op de situatie van het kind op die dag en op dat moment. Dat varieert van samen een fantasiewereld in duiken tot spelen voor een glimlach. De clowns komen ook geregeld in hospices, gespecialiseerde klinieken en revalidatiecentra.

Op zorglocaties voor mensen met een verstandelijke en meervoudige beperking
De (vaak muzikale) improvisatievoorstellingen die CliniClowns bij kinderdagcentra, mytyl/tyltylscholen en dagbestedingscentra geven, prikkelen de zintuigen en spreken talenten van hun publiek aan. Het kan bij kinderen zelfs zorgen voor sprongen in hun ontwikkeling.

Via de CliniClowns App
Kinderen met een ziekte en mensen met een beperking kunnen via de CliniClowns App iedere werkdag videobellen met de CliniClowns en sinds het najaar van 2022 ook op afspraak. Zo riep Christel (26), die zenuwachtig was voor een bezoek aan de kaakchirurg, hun hulp in. Ze werd zo afgeleid door CliniClowns Flits en Pien, dat ze heel rustig de behandeling in ging. Ook de artsen vonden de aanwezigheid van de clowns via het scherm een toevoeging: voor Christel én voor de andere patiënten in de wachtkamer, de verpleegkundigen en henzelf.

Ook instellingen maken gebruik van de CliniClowns App. Zoals Thermiek, een speciaal-onderwijsschool in Leiden voor kinderen met een lichamelijke of meervoudig beperking, langdurig zieke kinderen en kinderen met niet aangeboren hersenletsel. Elke vrijdagochtend bellen de clowns met een groep van 8 kinderen en hun begeleider. Sommigen zijn in staat een gesprek te voeren, anderen vinden dit heel lastig. De clowns doen er alles aan om de gesprekken interactief te maken. De kinderen kijken elke week weer uit naar de CliniClowns. Zo wordt vrijdag hun lievelingsdag van de week.

Onze clowns speelden in 2022 als pilot op diverse noodopvanglocaties voor kinderen die gevlucht zijn. We werkten hierbij samen met Stichting Vluchteling en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers. In 2023 kijken we of we er een vervolg aan geven en wat daarvoor nodig is.

Daar lopen CliniClowns Kers, Jop en Pula, bij het tot noodopvang voor vluchtelingen verbouwde A&O Hostel in Amsterdam-Zuidoost. Een kale wereld die niet uitnodigt om te spelen. Kers heeft een keukentrap onder haar arm, Pula duwt een kinderwagen waar muziek uit klinkt. “Hallo, hallo”, knikken ze naar de bewoners. Verwondering alom, wat is dit nou weer? De kinderen worden direct opgenomen in een wereld van plezier. Persoonlijk begeleider Anne Rams glimlacht, terwijl ze ‘haar’ kinderen nauwlettend in de gaten houdt. Ze ziet hoe de clowns ze allemaal even persoonlijk aandacht geven. “Dat krijgen ze normaal nooit. Er is weinig structuur en veel onrust. Dit is een kans om mentaal tot rust te komen. Ik zie ze vergeten waar ze zijn.”

In zorginstellingen
Eén op de vijf mensen in Nederland krijgt te maken met een vorm van dementie. Dat gaat vaak samen met verdriet, angst, onmacht, verwarring en eenzaamheid. In goed overleg met  zorgprofessionals komen clowns in duo’s op bezoek in verzorgingshuizen. Ze laten mensen met creativiteit, muzikale improvisatie en respectvol een-op-een contact ontspannen. Het isolement wordt doorbroken, de eenzaamheid verzacht.

Ria Vis, medewerkster zorg en welzijn van woonzorgcentrum Ittmannshof in Nunspeet: “Sommige collega’s waren in het begin sceptisch. Maar iedereen is nu om, je ziet zulke bijzondere dingen gebeuren als de clowns er zijn. Ze brengen sfeer, met hun spel en muziek wordt het meteen lichter, luchtiger. De bewoners reageren heel goed op de clowns en zij voelen de bewoners goed aan.”

Door het afnemende corona-effect is het aantal ontmoetingen via online spel weer tot op het oude niveau gekomen. Wel is er groei in het aantal live-ontmoetingen met kinderen (8%) en mensen met dementie (maar liefst 47%).